ഇരവികുളം, ഡാച്ചിഗാം ഉദ്യാനങ്ങള്‍ മികച്ച ദേശീയോദ്യാനങ്ങളായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു

കേരളത്തിലെ ഇരവികുളം ദേശീയോദ്യാനവും ജമ്മു & കശ്മീരിലെ ഡച്ചിഗാം ദേശീയോദ്യാനവും ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും മികച്ച സംരക്ഷിത മേഖലകളായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. കേന്ദ്ര വനം, പരിസ്ഥിതി, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന മന്ത്രാലയത്തിന്റെ 2020-2025-ലെ മാനേജ് മെന്റ് എഫക്ടീവ് നസ് ഇവാല്യുവേഷന്‍ (എംഇഇ) റിപ്പോര്‍ട്ടുകള്‍ പ്രകാരമാണിത്.

ഇവയ്ക്ക് 92.97% എന്ന സ്‌കോര്‍ ആണ് മാനേജ് മെന്റ് നല്‍കിയത്. 438 ദേശീയോദ്യാനങ്ങളെയും വന്യജീവി സങ്കേതങ്ങളെയുമാണ് മൂല്യ നിര്‍ണയത്തിന് പരിഗണിച്ചത്.

തെക്കന്‍ പശ്ചിമഘട്ടത്തില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഇരവികുളം ദേശീയോദ്യാനം അതിന്റെ സവിശേഷമായ ഷോല-പുല്‍മേടുകളുടെ ആവാസവ്യവസ്ഥയ്ക്കും വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന നീലഗിരി താറിന്റെ(വരയാട്) സങ്കേതമായും വിലയിരുത്തുന്നു. പ്രകൃതിസ്നേഹികളെയും വിനോദസഞ്ചാരികളെയും ആകര്‍ഷിക്കുന്ന, 12 വര്‍ഷത്തിലൊരിക്കല്‍ കാണപ്പെടുന്ന നീലക്കുറിഞ്ഞി പൂക്കളുടെ മനോഹരമായ പൂവിടലിനും പ്രശസ്തമാണ് ഈ പാര്‍ക്ക്.

നീലക്കുറിഞ്ഞി ഉള്‍പ്പെടെ 20 ഓളം കുറിഞ്ഞി ഇനങ്ങളും ഇവിടെ കാണാം. യുനെസ്‌കോ ലോക പൈതൃക പട്ടികയില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട പശ്ചിമഘട്ട വനമേഖലയിലെ വൃത്തിയുള്ള പശ്ചാത്തലവും ഇക്കോ-ടൂറിസത്തിലെ മികച്ച മാതൃകയും ജനങ്ങളുടെ പങ്കാളിത്തവും നിയന്ത്രിത ടൂറിസവും ഇരവികുളത്തെ വേറിട്ടതാക്കുന്നു.

അതേസമയം, ജമ്മു & കശ്മീരിലെ ഡച്ചിഗാം ദേശീയോദ്യാനം ആഗോളതലത്തില്‍ മറ്റൊരിടത്തും കാണാത്ത, ഗുരുതരമായ വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന ഹംഗുലുളുടെ (കാശ്മീര്‍ മാനുകള്‍) ആവാസകേന്ദ്രമാണ്. ആല്‍പൈന്‍ പുല്‍മേടുകള്‍, നദീതീര വനങ്ങള്‍, ഉയര്‍ന്ന പുല്‍മേടുകള്‍ എന്നിവയുള്‍പ്പെടെയുള്ള വൈവിധ്യമാര്‍ന്ന ആവാസ വ്യവസ്ഥകള്‍ ഹിമാലയന്‍ കരിങ്കരടി, പുള്ളിപ്പുലി, കസ്തൂരിമാന്‍, മറ്റ് തദ്ദേശീയ വന്യജീവികള്‍ എന്നിവയെയും ഇവിടെ കാണാം.

ഇരവികുളം, ഡാച്ചിഗാം ദേശീയോദ്യാനങ്ങളുടെ അസാധാരണമായ സ്‌കോറുകള്‍ ജൈവവൈവിധ്യ സംരക്ഷണത്തിലും സംരക്ഷിത പ്രദേശ മാനേജ് മെന്റിലും ഇന്ത്യയുടെ ഉയര്‍ന്നുവരുന്ന നേതൃത്വത്തെ അടിവരയിടുന്നു. ശാസ്ത്രാധിഷ്ഠിതവും, സമൂഹ പിന്തുണയുള്ളതും, അഡാപ്റ്റീവ് സംരക്ഷണ രീതികളും ഭാവി തലമുറകള്‍ക്കായി വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന ജീവജാലങ്ങളെയും ദുര്‍ബലമായ ആവാസവ്യവസ്ഥയെയും എങ്ങനെ സംരക്ഷിക്കുമെന്ന് ഈ പാര്‍ക്കുകള്‍ ഉദാഹരണമായി ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു.

ആവാസവ്യവസ്ഥ സംരക്ഷണം, വേട്ടയാടല്‍ വിരുദ്ധ ശ്രമങ്ങള്‍, പരിസ്ഥിതി വികസനം, ശാസ്ത്രീയ നിരീക്ഷണം എന്നിങ്ങനെ ആറ് പ്രധാന വിഭാഗങ്ങളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്ന 32 പാരാമീറ്ററുകളില്‍ എംഇഇ സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങളെയാണ് വിലയിരുത്തിയത്. 21 സംരക്ഷിത മേഖലകളിലുടനീളമുള്ള കേരളത്തിന്റെ സ്ഥിരതയുള്ള ജൈവവൈവിധ്യ മാനേജ്‌മെന്റ് കര്‍ണാടക, പഞ്ചാബ്, ഹിമാചല്‍ പ്രദേശ് തുടങ്ങിയ സംസ്ഥാനങ്ങളെ മറികടക്കാന്‍ സഹായിച്ചു.

ജമ്മു & കശ്മീര്‍ വന്യജീവി വകുപ്പിന്റെ വക്താവ് ഡാച്ചിഗാമിന്റെ റാങ്കിംഗിനെ 'പാര്‍ക്കിന്റെ മികച്ച സംരക്ഷണ മാനദണ്ഡങ്ങള്‍, അഡാപ്റ്റീവ് മാനേജ്‌മെന്റ്, ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക സംരക്ഷണ പ്രോട്ടോക്കോളുകള്‍ എന്നിവയുടെ തെളിവ്' എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.

ഇരവികുളം വേറിട്ടുനില്‍ക്കുന്നതിന്റെ കാരണം

1. 97 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റര്‍ വിസ്തൃതിയുള്ള ഇരവികുളം, സുസ്ഥിര വിനോദസഞ്ചാരത്തിന്റെയും സംരക്ഷണത്തിന്റെയും ഒരു മാതൃകയാണ്:

2. പ്രാദേശിക ഇടപെടലുകളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന കമ്മ്യൂണിറ്റി അധിഷ്ഠിത ഇക്കോ-ടൂറിസം

3. ദുര്‍ബലമായ ആവാസവ്യവസ്ഥകളെ ശല്യപ്പെടുത്താതെ ആഴത്തിലുള്ള ജൈവവൈവിധ്യ അനുഭവങ്ങള്‍ പ്രാപ്തമാക്കുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ വെര്‍ച്വല്‍ റിയാലിറ്റി പ്രകൃതി വിദ്യാഭ്യാസ കേന്ദ്രം.

4. പാരിസ്ഥിതിക ആഘാതം കുറയ്ക്കുന്നതിന് ടൂറിസം, ഗവേഷണം, വിദ്യാഭ്യാസം എന്നിവയ്ക്കായി വ്യക്തമായി വേര്‍തിരിച്ച മേഖലകള്‍

5. സംരക്ഷണ അവബോധം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്ന ഒരു ഫെര്‍ണറി, ഓര്‍ക്കിഡേറിയം, വ്യാഖ്യാന ചിഹ്നങ്ങള്‍ എന്നിവയുള്‍പ്പെടെയുള്ള പ്രത്യേക സൗകര്യങ്ങള്‍

6. മികച്ച സാര്‍വത്രിക മൂല്യത്തിന് അംഗീകാരം ലഭിച്ച യുനെസ്‌കോയുടെ ലോക പൈതൃക പട്ടികയില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട പശ്ചിമഘട്ടത്തിന്റെ ഭാഗം

ഹംഗുള്‍ സംരക്ഷണത്തില്‍ ഡാച്ചിഗാമിന്റെ പങ്ക്

മെച്ചപ്പെട്ട ആവാസ വ്യവസ്ഥ മാനേജ് മെന്റും ജാഗ്രതയോടെയുള്ള വേട്ടയാടല്‍ വിരുദ്ധ നടപടികളും കാരണം ജനസംഖ്യയില്‍ നല്ല വളര്‍ച്ച കാണിച്ച ഹംഗുളിന്റെ നിലനില്‍പ്പിന് ഡാച്ചിഗാം നിര്‍ണായകമാണ്. ഈ വിജയം സുസ്ഥിരമായ ശാസ്ത്രീയ ഇടപെടലിന്റെയും സമൂഹ സഹകരണത്തിന്റെയും ഫലമാണ്.

ഈ ഫലപ്രദമായ സംരക്ഷണ തന്ത്രങ്ങള്‍ നടപ്പിലാക്കിയതിന് ജമ്മു & കശ്മീര്‍ വന്യജീവി സംരക്ഷണ വകുപ്പിനും ജീവനക്കാര്‍ക്കും നേതൃത്വത്തിനും അംഗീകാരങ്ങള്‍ ലഭിച്ചു.

രാഷ്ട്രീയ അംഗീകാരവും ഭാവി നിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും

ജമ്മു കശ്മീരിന്റെ വനം, പരിസ്ഥിതി, പരിസ്ഥിതി മന്ത്രി ജാവേദ് അഹമ്മദ് റാണ വകുപ്പിന്റെ നേട്ടത്തെ പ്രശംസിച്ചു, മറ്റ് സംരക്ഷിത മേഖലകള്‍ക്ക് ഇത് ഒരു മാനദണ്ഡമാണെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ജമ്മു കശ്മീരിന്റെ പാരിസ്ഥിതിക പൈതൃകം സംരക്ഷിക്കുന്നതിന് ജനകേന്ദ്രീകൃത സംരക്ഷണം, ശാസ്ത്രീയ ഗവേഷണം, സുസ്ഥിര ലാന്‍ഡ്‌സ് കേപ്പ് മാനേജ് മെന്റ് എന്നിവയില്‍ തുടര്‍ച്ചയായ നിക്ഷേപങ്ങള്‍ നടത്തേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യവും അദ്ദേഹം ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.

ഡാച്ചിഗാം വേറിട്ടുനില്‍ക്കുന്നതിന്റെ കാരണം

1. ശ്രീനഗറില്‍ നിന്ന് 22 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ കശ്മീര്‍ താഴ്വരയില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഡാച്ചിഗാം, 141 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റര്‍ വിസ്തൃതിയുള്ള ശൂന്യമായ ഹിമാലയന്‍ ഭൂപ്രകൃതി ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്നു

2. അതുല്യമായ ആവാസ വൈവിധ്യം: ആല്‍പൈന്‍ പുല്‍മേടുകള്‍, നദീതീര വനങ്ങള്‍, ഉയരത്തിലുള്ള പുല്‍മേടുകള്‍ എന്നിവ വൈവിധ്യമാര്‍ന്ന വന്യജീവികളെ ആകര്‍ഷിക്കുന്നു.

3.ക്രിട്ടിക്കല്‍ ഹാംഗുള്‍ ആവാസ വ്യവസ്ഥ: ഗുരുതരമായ വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന ഹാംഗുളിന്റെ സ്ഥിരീകരിച്ച ഏക ആവാസ വ്യവസ്ഥ, ഇത് പ്രോജക്റ്റ് ഹാംഗുള്‍ സംരക്ഷണ ശ്രമങ്ങളുടെ കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റുന്നു

4. ജൈവവൈവിധ്യ ഹോട്ട് സ്‌പോട്ട്: ഹിമാലയന്‍ കറുത്ത കരടികള്‍, പുള്ളിപ്പുലികള്‍, കസ്തൂരിമാന്‍, ഹിമാലയന്‍ മോണല്‍ (ജമ്മു & കാശ്മീരിന്റെ സംസ്ഥാന പക്ഷി), നിരവധി തദ്ദേശീയ സസ്യജന്തുജാലങ്ങള്‍ എന്നിവയുടെ ആവാസ കേന്ദ്രം

5. പ്രധാന പക്ഷി മേഖല (IBA): പക്ഷികളുടെ വൈവിധ്യത്തിന് അംഗീകാരം, പക്ഷി നിരീക്ഷകരെയും ഗവേഷകരെയും ഇവിടേക്ക് ആകര്‍ഷിക്കുന്നു

6. ഇരവികുളം, ഡാച്ചിഗാം ദേശീയ ഉദ്യാനങ്ങളുടെ അസാധാരണമായ സ്‌കോറുകള്‍ ജൈവവൈവിധ്യ സംരക്ഷണത്തിലും സംരക്ഷിത പ്രദേശ പരിപാലനത്തിലും ഇന്ത്യയുടെ ഉയര്‍ന്നുവരുന്ന നേതൃത്വത്തെ അടിവരയിടുന്നു. വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന ജീവജാലങ്ങളെയും ദുര്‍ബലമായ ആവാസവ്യവസ്ഥയെയും എങ്ങനെ സംരക്ഷിക്കുമെന്ന് ഈ പാര്‍ക്കുകള്‍ എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.