പഹല്‍ഗാമില്‍ സ്ത്രീകളുടെ കണ്‍മുമ്പില്‍ വെച്ച് ഉറ്റവരെ വെടിയുതിര്‍ത്ത് കൊലപ്പെടുത്തിയ സംഭവം ഇന്ത്യക്ക് പൊറുക്കാനാവുന്നതല്ല. കൃത്യമായ സമയത്ത് കൃത്യമായ രീതിയില്‍ തന്നെ തിരിച്ചടി നല്‍കി ഇന്ത്യ തങ്ങളുടെ കരുത്ത് കാട്ടി. ഓപ്പറേഷന്‍ സിന്ദൂര്‍ പഹല്‍ഗാം ഭീകരാക്രമണത്തില്‍ വിധവകളായി സിന്ദൂരം മാഞ്ഞുപോയവര്‍ക്ക് ഇന്ത്യന്‍ സേന നല്‍കിയ ഒരു ആശ്വാസമാണ്.
ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനും തമ്മില്‍ യുദ്ധസമാനമായ രീതിയിലുള്ള ആക്രമണവും പ്രത്യാക്രമണവും ആരംഭിച്ചിരിക്കുകയാണ്. യുദ്ധം പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിലും കഴിഞ്ഞ രാത്രി നടന്നത് ആകാശ യുദ്ധം തന്നെയാണ്. പഹല്‍ഗാമില്‍ നിരപരാധികളെ കൊന്ന ഭീകരരുടെ താവളങ്ങള്‍ക്കെതിരെ ഇന്ത്യ നടത്തിയ തിരിച്ചടി ലോകശ്രദ്ധ നേടുകയുണ്ടായി. ഒരു യുദ്ധത്തിലും ഒരു രാജ്യവും ജയിക്കില്ല, തോല്‍ക്കുകയേ ഉള്ളു എന്നാണ് ചരിത്രം.
പഹല്‍ഗാമില്‍ സ്ത്രീകളുടെ കണ്‍മുമ്പില്‍ വെച്ച് ഉറ്റവരെ വെടിയുതിര്‍ത്ത് കൊലപ്പെടുത്തിയ സംഭവം ഇന്ത്യക്ക് പൊറുക്കാനാവുന്നതല്ല. കൃത്യമായ സമയത്ത് കൃത്യമായ രീതിയില്‍ തന്നെ തിരിച്ചടി നല്‍കി ഇന്ത്യ തങ്ങളുടെ കരുത്ത് കാട്ടി. ഓപ്പറേഷന്‍ സിന്ദൂര്‍ പഹല്‍ഗാം ഭീകരാക്രമണത്തില്‍ വിധവകളായി സിന്ദൂരം മാഞ്ഞുപോയവര്‍ക്ക് ഇന്ത്യന്‍ സേന നല്‍കിയ ഒരു ആശ്വാസമാണ്. പാകിസ്ഥാന് വളര്‍ത്തുന്ന ഭീകരവാദികളെ വേരോടെ പിഴുതെറിയുകയാണ് ഇന്ത്യയുടെ ലക്ഷ്യം. അതിന് കൃത്യമായ ആസൂത്രണത്തോടെ പാകിസ്ഥാനിലെ ഭീകര താവളങ്ങള്‍ ബോംബിട്ട് തച്ചുടച്ചു. ഞെട്ടിവിറച്ച പാകിസ്ഥാന് ഇന്ത്യയെ ഡ്രോണുകളടക്കം ഉപയോഗിച്ച് അക്രമിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചുവെങ്കിലും ഇന്ത്യ അവയെ എല്ലാം പ്രതിരോധിച്ചു. ഇന്ത്യയെ ലക്ഷ്യമാക്കി വന്ന യുദ്ധവിമാനങ്ങളെയും ഡ്രോണുകളെയും തകര്‍ത്ത് വീഴ്ത്തി. ഇന്ത്യ അജയ്യ ശക്തിയാണെന്ന് ഒരിക്കല്‍ കൂടി ലോകത്തിന് മുന്നില്‍ തെളിയിക്കപ്പെട്ട അഭിമാന നിമിഷങ്ങളായിരുന്നു അത്.
പക്ഷെ ആശങ്ക മാറുന്നില്ല. ജനങ്ങള്‍ക്ക് ഭീതിയുണ്ട്. കഴിഞ്ഞ ദിവസം നടന്നത് ആകാശയുദ്ധമാണെങ്കില്‍ ഇത് മറ്റ് മേഖലകളിലേക്കും വ്യാപിക്കുമോ. കരമാര്‍ഗ്ഗവും യുദ്ധമുണ്ടാകുമോ. ഇന്ത്യന്‍ ജനത ഒരിക്കലും ഒരു യുദ്ധം ആഗ്രഹിക്കുന്നേയില്ല. സമാധാനമാണ് എല്ലാവരുടെയും ലക്ഷ്യം. എന്നാല്‍ ഇന്ത്യയിലെ സമാധാനം കണ്ട് പാകിസ്ഥാന് ഉറക്കം കെടുന്നുണ്ട്. അതുകൊണ്ടാണവര്‍ കാശ്മീരിലും മറ്റ് അതിര്‍ത്ഥി മേഖലയിലും ഇടയ്ക്കിടെ പ്രകോപനം സൃഷ്ടിക്കുന്നത്. ഇത് വെച്ച് പൊറുപ്പിക്കാനാവില്ല. അവിടെയാണ് ഇന്ത്യന്‍ സേന തിരിച്ചടിക്കാനുള്ള തീരുമാനം കൈകൊണ്ടത്.
യുദ്ധങ്ങള്‍ ഒരിക്കലും ശാശ്വതമായ സമാധാനം പകരുന്നില്ല. വ്യാപകമായ അക്രമവും നാശവും വലിയ തോതിലുള്ള മരണനിരക്കുമാണ് യുദ്ധങ്ങളുടെ ബാക്കിയിരിപ്പ്. വാര്‍ എന്ന ഇംഗ്ലീഷ് പദം പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ പഴയ ഇംഗ്ലീഷ് പദങ്ങളായ wyrre, വെറ എന്നിവയില്‍ നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. പാലിയോലിത്തിക്ക് കാലഘട്ടത്തില്‍ യുദ്ധം നടന്നിട്ടുണ്ടോ എന്ന് നിര്‍ണ്ണയിക്കാന്‍ പ്രയാസമാണ്. മിക്ക മധ്യ, അപ്പര്‍ പാലിയോലിത്തിക്ക് സമൂഹങ്ങളും അടിസ്ഥാനപരമായി സമത്വവാദികളായിരുന്നുവെന്ന് ചില സ്രോതസ്സുകള്‍ അവകാശപ്പെടുന്നു.
400,000 വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പ് ചിമ്പാന്‍സികളുടെ ഗ്രൂപ്പുകളെപ്പോലെ ആളുകളുടെ ഗ്രൂപ്പുകള്‍ ഏറ്റുമുട്ടിയിരുന്നുവെന്ന് യു.എസില്‍ നിന്നുള്ള സാംസ്‌കാരിക നരവംശശാസ്ത്രജ്ഞന്‍ റെയ്മണ്ട് കേസ് കെല്ലി അവകാശപ്പെടുന്നുണ്ട്. പിന്നീട് അവര്‍ അയല്‍ ഗ്രൂപ്പുകള്‍ തമ്മിലുള്ള സംയുക്ത വേട്ട, വ്യാപാരം, പ്രണയബന്ധം തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങളില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടു.
ഇല്ലിനോയിസ് സര്‍വകലാശാലയിലെ പ്രൊഫസറായ ലോറന്‍സ് എച്ച്. കീലി 'വാര്‍ ബിഫോര്‍ സിവിലൈസേഷന്‍' എന്ന പുസ്തകത്തില്‍, ചരിത്രത്തിലുടനീളം അറിയപ്പെടുന്ന സമൂഹങ്ങളില്‍ ഏകദേശം 90-95% ശതമാനവും ഇടയ്ക്കിടെയെങ്കിലും യുദ്ധങ്ങളില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിരുന്നുവെന്നും പലരും നിരന്തരം പോരാടിയിട്ടുണ്ടെന്നും പറയുന്നു.
ഏകദേശം 5,000 വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പ് സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഉദയം മുതല്‍, ലോകത്തിന്റെ പല ഭാഗങ്ങളിലും സൈനിക പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ തുടര്‍ന്നു. യൂറോപ്പില്‍ അറിയപ്പെടുന്ന ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന യുദ്ധക്കളം ബി.സി 1250 മുതലുള്ളതാണെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. വെങ്കലയുഗത്തെ യുദ്ധത്തിന്റെ തീവ്രതയിലെ ഒരു പ്രധാന കാലഘട്ടമായി വിശേഷിപ്പിക്കാറുണ്ട്. സമര്‍പ്പിത യോദ്ധാക്കളുടെ ആവിര്‍ഭാവവും വാളുകള്‍ പോലുള്ള ലോഹ ആയുധങ്ങളുടെ വികസനവും ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. സാധാരണയായി വിളിക്കപ്പെടുന്ന മറ്റ് രണ്ട് വര്‍ദ്ധനവിന്റെ കാലഘട്ടങ്ങളാണ് ആക്‌സിയല്‍ യുഗവും മോഡേണ്‍ ടൈമും. വെടിമരുന്നിന്റെ കണ്ടുപിടുത്തവും യുദ്ധത്തില്‍ അതിന്റെ അന്തിമ ഉപയോഗവും സാങ്കേതിക പുരോഗതിയുടെ ത്വരിതപ്പെടുത്തലും യുദ്ധത്തില്‍ തന്നെ വലിയ മാറ്റങ്ങള്‍ക്ക് കാരണമായി.
ഇരുപത്തൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സാമൂഹ്യശാസ്ത്രത്തിന്റെ സ്ഥാപക പിതാവ് എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന പ്രൊഫ. ചാള്‍സ് ടില്ലി 'യുദ്ധം ഭരണകൂടത്തെ സൃഷ്ടിച്ചു, ഭരണകൂടം യുദ്ധം സൃഷ്ടിച്ചു' എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.
1945 മുതല്‍, വന്‍ശക്തികള്‍ തമ്മിലുള്ള യുദ്ധങ്ങള്‍, അന്തര്‍സംസ്ഥാന യുദ്ധങ്ങള്‍, പ്രദേശിക ആക്രമണങ്ങള്‍, യുദ്ധ പ്രഖ്യാപനങ്ങള്‍ എന്നിവയുടെ ആവൃത്തി കുറഞ്ഞു. അന്താരാഷ്ട്ര മാനുഷിക നിയമങ്ങളാല്‍ യുദ്ധങ്ങള്‍ നിയന്ത്രിക്കപ്പെട്ടു. പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനം മുതല്‍ പടിഞ്ഞാറന്‍ യൂറോപ്പില്‍ 150-ലധികം സംഘട്ടനങ്ങളും ഏകദേശം 600 യുദ്ധങ്ങളും നടന്നിട്ടുണ്ട്. അതേസമയം ചില വശങ്ങളില്‍ യുദ്ധം പൂര്‍ണ്ണമായും കുറഞ്ഞിട്ടില്ല. 1945 മുതല്‍ ആഭ്യന്തരയുദ്ധങ്ങള്‍ കേവലമായി വര്‍ദ്ധിച്ചു.
വ്യത്യസ്ത സൈനിക ശേഷിയോ വലുപ്പമോ ഉള്ള പോരാളികള്‍ തമ്മിലുള്ള സംഘര്‍ഷങ്ങളില്‍ ഉപയോഗിക്കുന്ന രീതികളാണ് അസമമായ യുദ്ധം.
ജൈവ യുദ്ധം, അല്ലെങ്കില്‍ ജേം യുദ്ധം, മനുഷ്യര്‍, സസ്യങ്ങള്‍, മൃഗങ്ങള്‍ എന്നിവയ്ക്കെതിരെ ബാക്ടീരിയ, വൈറസുകള്‍, ഫംഗസ് തുടങ്ങിയ ജൈവ പകര്‍ച്ചവ്യാധി ഏജന്റുമാരെയോ വിഷവസ്തുക്കളെയോ ഉപയോഗിച്ചുള്ള യുദ്ധങ്ങളുണ്ട്. ക്ലസ്റ്റര്‍ യുദ്ധോപകരണങ്ങള്‍ പോലുള്ള അത്യാധുനിക സാങ്കേതികവിദ്യകളിലൂടെയോ അല്ലെങ്കില്‍ ശത്രുരേഖകള്‍ക്ക് പിന്നില്‍ രോഗബാധിതമായ ഒരു ശവശരീരത്തെ കാറ്റപ്പള്‍ട്ട് ചെയ്യുന്നത് പോലുള്ള അടിസ്ഥാന സാങ്കേതിക വിദ്യകളിലൂടെയോ ഇത് നടത്താം. ഇതില്‍ ആയുധം ധരിച്ചതോ ആയുധം ഉപയോഗിക്കാത്തതോ ആയ രോഗകാരികളും ഉള്‍പ്പെടാം.
യുദ്ധത്തില്‍ ആയുധങ്ങള്‍ ഉപയോഗിച്ചുള്ള രാസവസ്തുക്കള്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നതാണ് രാസയുദ്ധം. ഒന്നാം ലോകമഹായുദ്ധസമയത്ത് ഒരു രാസായുധമായി വിഷവാതകം പ്രധാനമായും ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ഇതിന്റെ ഫലമായി ഒരു ലക്ഷത്തിലധികം പേര്‍ കൊല്ലപ്പെട്ടു. ഇതില്‍ സാധാരണക്കാരും ഉള്‍പ്പെടുന്നു.
നേരിട്ടുള്ള സൈനിക സംഘര്‍ഷങ്ങളില്ലാത്ത, എന്നാല്‍ ഉയര്‍ന്ന തോതിലുള്ള സൈനിക തയ്യാറെടുപ്പുകള്‍, ചെലവുകള്‍, വികസനം എന്നിവയുള്‍പ്പെടെ അതിന്റെ സ്ഥിരമായ ഭീഷണിയുള്ള ഒരു തീവ്രമായ അന്താരാഷ്ട്ര വൈരാഗ്യമാണ് ശീതയുദ്ധം, സാമ്പത്തിക യുദ്ധം, രാഷ്ട്രീയ യുദ്ധം, രഹസ്യ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍, ചാരവൃത്തി, സൈബര്‍ യുദ്ധം അല്ലെങ്കില്‍ പ്രോക്‌സി യുദ്ധങ്ങള്‍ പോലുള്ള പരോക്ഷ മാര്‍ഗങ്ങളിലൂടെയുള്ള സജീവ സംഘര്‍ഷങ്ങള്‍.
ആണവ, ജൈവ, രാസ അല്ലെങ്കില്‍ റേഡിയോളജിക്കല്‍ ആയുധങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കാത്തതോ പരിമിതമായ വിന്യാസം കാണുന്നതോ ആയ രാജ്യങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള ഒരുതരം യുദ്ധമാണ് പരമ്പരാഗത യുദ്ധം.
ഒരു രാഷ്ട്രമോ അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനയോ മറ്റൊരു രാജ്യത്തിന്റെ വിവര സംവിധാനങ്ങളെ അക്രമിക്കുകയും നശിപ്പിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളെയാണ് സൈബര്‍ വാര്‍ഫെയര്‍ എന്ന് വിളിക്കുന്നത്. നിലവിലുള്ള ഒരു രാഷ്ട്രീയ ക്രമം മാറ്റാന്‍ ക്രമരഹിത ശക്തികള്‍ ആയുധമെടുക്കുന്നിടത്ത് അധികാരത്തിനെതിരായ ഒരു പോരാട്ടമാണ് കലാപം. കലാപത്തെ ചെറുക്കുന്നതിനും ജനങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും വേണ്ടി നടത്തുന്ന പ്രതിരോധവും യുദ്ധം തന്നെയാണ്.
ആണവായുധങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കുന്ന യുദ്ധമാണ് ന്യൂക്ലിയര്‍ യുദ്ധം. റേഡിയോളജിക്കല്‍ വാര്‍ഫെയര്‍ എന്നത് ഒരു പ്രദേശത്തെ ബോധപൂര്‍വമായ റേഡിയേഷന്‍ വിഷബാധയോ റേഡിയോളജിക്കല്‍ സ്രോതസ്സുകളാല്‍ മലിനമാക്കുന്നതോ ഉള്‍പ്പെടുന്ന യുദ്ധവുമാണ്.
യുദ്ധനിയമങ്ങള്‍ അവഗണിക്കുക, നിയമാനുസൃതമായ സൈനിക ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ക്ക് പരിധി നിശ്ചയിക്കാതിരിക്കുക, ആയുധങ്ങളും തന്ത്രങ്ങളും ഉപയോഗിക്കുക, ഗണ്യമായ സിവിലിയന്‍ നാശനഷ്ടങ്ങള്‍ക്ക് കാരണമാകുക, അല്ലെങ്കില്‍ സൗഹൃദപരമായ സിവിലിയന്‍ ജനതയുടെ ഗണ്യമായ ത്യാഗങ്ങള്‍ ആവശ്യമുള്ള ഒരു യുദ്ധശ്രമം ആവശ്യപ്പെടുക എന്നിവയിലൂടെ സാധ്യമായ ഏത് മാര്‍ഗത്തിലൂടെയും നടത്തുന്ന യുദ്ധമാണ് സമ്പൂര്‍ണ്ണ യുദ്ധം.
ഇന്ത്യ-പാക് യുദ്ധ സാഹചര്യം; സൈറണ്‍ മുഴങ്ങിയാല്‍ എന്തു ചെയ്യണം?
ഓപ്പറേഷന്‍ സിന്ദൂര്‍ സര്‍ജിക്കല്‍ സ്‌ട്രൈക്കിന് പിന്നാലെ പാക്കിസ്ഥാന്‍ തീക്കളി തുടരുകയാണ്. യാത്രാവിമാനങ്ങളെ കവചമാക്കി നീചതന്ത്രങ്ങള്‍ മെനയുന്നു. ഡ്രോണുകളും മിസൈലുകളുമായി പാക്കിസ്ഥാന്‍ പ്രകോപനം തുടരുന്നുണ്ടെങ്കിലും എല്ലാം ഇന്ത്യന്‍ സേന നിഷ്പ്രഭമാക്കുന്നു. എങ്കിലും സുരക്ഷയുടെ കാര്യത്തില്‍ പൊതുജനങ്ങള്‍ അറിഞ്ഞിരിക്കേണ്ട ചില കാര്യങ്ങളുണ്ട്.
സൈറണ്‍ മുഴങ്ങിയാല്‍ എന്ത് ചെയ്യണം എന്നതടക്കമുള്ള കാര്യങ്ങളില്‍ പൊതുജനങ്ങള്‍ ജാഗ്രത പാലിക്കണം. സൈറണ്‍ മുഴങ്ങിയാല്‍ എന്ത് ജോലിയായാലും ഉടന്‍ നിര്‍ത്തിവെച്ച് എറ്റവും അടുത്ത ഷെല്‍ട്ടറിലേക്ക് മാറുക എന്നതാണ് ഏറ്റവും പ്രധാനം. ഷെല്‍ട്ടറില്ലെങ്കില്‍ നല്ല അടച്ചുറപ്പുള്ള മുറിയില്‍ കയറുക. ബേസ്‌മെന്റിലേക്ക് മാറാന്‍ പറ്റിയാല്‍ ഏറ്റവും നല്ലത്. വീട്ടിലെ എല്ലാ ജനാലകളും വാതിലുകളും അടയ്ക്കുക. കട്ടിയുള്ള കര്‍ട്ടനുകള്‍ ഉപയോഗിച്ച് മറയ്ക്കുക. എല്ലാ ലൈറ്റുകളും അണയ്ക്കുക. ജനറേറ്ററുകളോ ഇന്‍വര്‍ട്ടറോ പ്രവര്‍ത്തിപ്പിക്കരുത്. അത്യാവശ്യമെങ്കില്‍ ടോര്‍ച്ചോ മെഴുകുതിരിയോ ഉപയോഗിക്കുക. അടിയന്തര സാഹചര്യങ്ങള്‍ക്കായി എമര്‍ജന്‍സി കിറ്റ് കരുതുക. അത്യാവശ്യ മരുന്നുകളും വെള്ളവും കരുതുക. കേടുവരാത്ത ഭക്ഷണ പദാര്‍ത്ഥങ്ങളും ബാറ്ററിയും പവര്‍ബാങ്കും ഉള്‍പ്പെടുന്നതാവണം എമര്‍ജന്‍സി കിറ്റ്. എസ്.എം.എസ് അലര്‍ട്ടുകള്‍ ശ്രദ്ധിക്കണം. സ്ഥിതിഗതികള്‍ ശാന്തമായാല്‍ വീണ്ടും സൈറണ്‍ മുഴങ്ങും. എല്ലാം സുരക്ഷിതമാണെന്നാണ് അതിനര്‍ത്ഥം. അപ്പോള്‍ മാത്രമേ പുറത്തിറങ്ങാവു.