നമ്മുടെ കാലഘട്ടം നേരിടുന്ന ഏറ്റവും ഗുരുതരമായ സാമൂഹ്യപ്രശ്‌നങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ് ലഹരി ഉപയോഗം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള യുവാക്കളുടെ ഭാവിയെ കവര്‍ന്നുതിന്നുകയാണ് ലഹരി. വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ മുതല്‍ യുവാക്കള്‍ വരെ അനേകം പേരെ ലഹരിമരുന്നിന്റെ ചുവടുവെച്ച് സാമൂഹിക ജീവിതത്തില്‍ നിന്നും തള്ളിക്കളയുന്ന കാഴ്ചകള്‍ നാം ദിനംപ്രതി കാണുന്നു. നിയമങ്ങളും കര്‍ശന നടപടികളും ബോധവല്‍ക്കരണ പരിപാടികളും ശക്തിപ്പെടുത്തിയിട്ടും ലഹരി വ്യാപനം തടയാന്‍ കഴിയാതെ പോകുന്ന അവസ്ഥയില്‍, നമുക്ക് പുത്തന്‍ വഴികളെയും സമീപനങ്ങളെയും തേടേണ്ട സമയമാണ് ഇത്.
ലഹരിക്കെതിരെയുള്ള യുദ്ധം തുടങ്ങേണ്ടത് കുടുംബത്തില്‍ നിന്നാണ്. അമ്മയും അച്ഛനുമാണ് കുട്ടികളുടെ ആദ്യ ഗുരുക്കള്‍. അവരുടെ ജീവിതത്തില്‍ പടരുന്ന ചെറിയ മാറ്റങ്ങള്‍ പോലും ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടത് കുടുംബമാണ്. മനസ്സിലുള്ള ദു:ഖങ്ങളും ഒറ്റപ്പെടലും തിരിച്ചറിഞ്ഞ് മതിയായ സ്‌നേഹവും സംരക്ഷണവുമാണ് നല്‍കേണ്ടത്. ഒപ്പം അവരുടെ സുഹൃത്തുക്കളെയും കൂട്ടുചേരലുകളെയും പഠിപ്പിക്കാനും കാണിക്കാനും ശ്രദ്ധ വേണം. മാതാപിതാക്കള്‍ കുട്ടികളെ ശ്രദ്ധപൂര്‍വ്വം കേള്‍ക്കുക, അവരോട് ആശയവിനിമയം പുലര്‍ത്തുക, അവരെ വിശ്വസിക്കാനാകുന്ന ബന്ധം ഉണ്ടാക്കുക തുടങ്ങിയവ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്.
സ്‌കൂളുകളും കോളേജുകളും ലഹരി വിരുദ്ധ ബോധവല്‍ക്കരണത്തിന്റെ ഉറച്ച തട്ടുകളാകണം. കുട്ടികള്‍ക്ക് സംശയങ്ങള്‍ ചോദിക്കാനും, മനസ്സിലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ പങ്കുവെക്കാനും കഴിയുന്ന സൗഹൃദപൂര്‍ണ്ണ അന്തരീക്ഷം സ്‌കൂളില്‍ വേണം. സ്‌കൂള്‍ ക്യാമ്പസുകളില്‍ ഡ്രഗ് ഫ്രീ ക്ലബ്ബുകള്‍, ലഹരി വിരുദ്ധ ദിനാചരണങ്ങള്‍, വിദ്യാര്‍ത്ഥി കൗണ്‍സിലിംഗ് സെന്ററുകള്‍ തുടങ്ങിയവ സ്ഥാപിക്കണം. അധ്യാപകര്‍ക്ക് പ്രത്യേക പരിശീലനം നല്‍കുകയും കുട്ടികളില്‍ അസാധാരണമായ പെരുമാറ്റമോ മാനസികാരോഗ്യ പ്രശ്‌നങ്ങളോ കാണുമ്പോള്‍ ഉടന്‍ ഇടപെടുകയും വേണം.
മാനസികാരോഗ്യവും ആത്മവിശ്വാസവും നഷ്ടപ്പെടുന്ന വേളയിലാണ് പലരും ലഹരി ഉപയോഗത്തിലേക്ക് വഴുതുന്നത്. കുട്ടികള്‍ക്കും യുവാക്കള്‍ക്കും സൗജന്യ കൗണ്‍സിലിംഗ് സേവനങ്ങള്‍ ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകളില്‍ വരെ ലഭ്യമാകണം. ഓരോ സ്‌കൂളിലും കോളേജിലും സ്ഥിരമായി കൗണ്‍സിലര്‍മാരെ നിയമിക്കേണ്ടത് അടിയന്തരമായ ആവശ്യമാണ്. മന:ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെ സേവനം കുട്ടികളിലേക്കെത്തുമ്പോള്‍ അവര്‍ക്കുള്ള പാഠം ഒരുപാട് വലുതാകും.
ഇന്ന് സാങ്കേതിക ലോകമാണ് യുവാക്കളുടെ നാടന്‍പട. ഫേസ്ബുക്ക്, ഇന്‍സ്റ്റാഗ്രാം, ടിക്ടോക്ക്, ഷോര്‍ട്‌സ് തുടങ്ങി വിവിധ സോഷ്യല്‍ മീഡിയ പ്ലാറ്റ്ഫോമുകളില്‍ ലഹരിവിരുദ്ധ സന്ദേശങ്ങള്‍, ഹാഷ്ടാഗ് ക്യാമ്പയിനുകള്‍, സെല്‍ഫി ചലഞ്ചുകള്‍, ക്യാരക്ടര്‍ ആനിമേഷന്‍ വീഡിയോകള്‍ എന്നിവ വളര്‍ത്തിയെടുക്കാം. യുവജനപ്രിയ ഇന്‍ഫ്‌ളുവന്‍സര്‍മാരുടെ പങ്കാളിത്തം വലിയ മാറ്റങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കാന്‍ സഹായിക്കും.
കലയുടെ ഭാഷ എപ്പോഴും മനസ്സില്‍ പതിയുന്ന ഒന്നാണ്. കവിതകള്‍, ഗാനങ്ങള്‍, കഥകള്‍ എന്നിവയിലൂടെ ലഹരിയുടെ വിനാശകരമായ ദുഷ്പ്രഭാവങ്ങള്‍ സമൂഹത്തിലേക്ക് എത്തിക്കേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. കലയിലൂടെ മാത്രം ജീവിതത്തില്‍ മാറ്റം വരുത്താന്‍ കഴിയുമെന്ന് നമ്മള്‍ പലപ്പോഴും കണ്ടിട്ടുണ്ട്.
തൊഴിലില്ലായ്മയും സമയത്തിന്റെ ദുര്‍വിനിയോഗവുമാണ് പലരും ലഹരിയിലേക്ക് വഴുതാനിടയാക്കുന്നത്. യുവാക്കളെ തൊഴിലിലേക്ക് കൊണ്ടുവരാന്‍ സ്റ്റാര്‍ട്ടപ്പ് സംരംഭങ്ങള്‍, ഗ്രാമ-നഗര തലത്തില്‍ സ്പോര്ട്സ് ഹബ്ബുകള്‍, സാംസ്‌കാരിക ക്ലബ്ബുകള്‍ തുടങ്ങിയവ അധികമാക്കണം. ഓരോ ഗ്രാമപഞ്ചായത്തിലും ഒരു സ്പോര്ട്സ് അക്കാദമി എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ മുന്‍കൈയെടുക്കുന്നത് ലഹരിയോടുള്ള പോരാട്ടത്തിന് നല്ല ആയുധമാകും.
ലഹരി വ്യാപാരത്തില്‍ ഏര്‍പ്പെടുന്നവര്‍ക്കെതിരെ ശക്തമായ നിയമനടപടികള്‍ അനിവാര്യമാണ്. പ്രത്യേക അന്വേഷണ സംഘങ്ങള്‍, സ്മാര്‍ട്ട് സെക്യൂരിറ്റി സംവിധാനം, ഡിജിറ്റല്‍ സര്‍വെയ്ലന്‍സ് എന്നിവയുടെ സഹായത്തോടെ ലഹരി മാര്‍ഗങ്ങള്‍ പൂര്‍ണ്ണമായും തടയേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്. അതുപോലെ, ലഹരിക്കുള്ള അവസരങ്ങള്‍ നിഷേധിക്കുന്നതിനുള്ള കര്‍ശന നടപടികളും വേണം.
ലഹരിയില്‍ നിന്നു മോചിതരായവരുടെ ജീവിതാനുഭവങ്ങള്‍ മറ്റുള്ളവര്‍ക്കും വലിയ പഠനമാണ്. ഇവരുടെ ആത്മകഥകള്‍, സാക്ഷ്യങ്ങള്‍, പൊതു സമ്മേളനങ്ങള്‍, ലൈവ് പ്രോഗ്രാമുകള്‍ തുടങ്ങിയവ വഴി സമൂഹത്തില്‍ മികച്ച ബോധവല്‍ക്കരണം സാധ്യമാണ്.
ലഹരിയെ ഒരു വ്യക്തിയുടെ പ്രശ്‌നമെന്നോ ഒരു കുടുംബത്തിന്റെ പ്രശ്‌നമെന്നോ കാണാനാവില്ല. ഇത് ഒരുപൂര്‍ണ്ണമായ സാമൂഹിക പ്രശ്‌നമാണ്. അതിനാല്‍ കുടുംബം മുതല്‍ സര്‍ക്കാര്‍ വരെ ഓരോ തലത്തിലും പങ്കാളിത്തം അനിവാര്യമാണ്. ഓരോരുത്തരും ഈ പോരാട്ടത്തില്‍ ഒന്നാമനായി നിന്നാല്‍ മാത്രമേ ഒരു ലഹരിമുക്ത സമൂഹം എന്ന സ്വപ്‌നം യാഥാര്‍ഥ്യമാകുകയുള്ളൂ.