അനാഥമായി കിടക്കുന്ന നിക്ഷേപങ്ങള്‍ 3 മാസത്തിനുള്ളില്‍ യഥാര്‍ത്ഥ ഉടമകള്‍ക്ക് തിരികെ നല്‍കണമെന്ന് ബാങ്കുകളോട് ആര്‍ബിഐ
ക്ലെയിമുകള്‍ തീര്‍പ്പാക്കുന്നതിനും നിഷ്‌ക്രിയ അക്കൗണ്ടുകള്‍ സജീവമാക്കുന്നതിനും ഒക്ടോബര്‍ മുതല്‍ ഡിസംബര്‍ വരെ 3 മാസത്തെ കാലയളവ് നിശ്ചയിച്ചിട്ടുണ്ട്;
ചെന്നൈ: ആരും അവകാശപ്പെടാനില്ലാതെ അനാഥമായി കിടക്കുന്ന നിക്ഷേപങ്ങള്‍ അടുത്ത മൂന്ന് മാസത്തിനുള്ളില്‍ യഥാര്‍ത്ഥ ഉടമകള്‍ക്കോ, നോമിനികള്‍ക്കോ, തിരികെ നല്‍കാനുള്ള ശ്രമങ്ങള്‍ ശക്തമാക്കണമെന്ന് ബാങ്കുകളോട് നിര്‍ദേശിച്ച് റിസര്‍വ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ (ആര്‍ബിഐ). തീര്‍പ്പുകല്‍പ്പിക്കാത്ത ക്ലെയിമുകള്‍ തീര്‍പ്പാക്കുന്നതിനും നിഷ്‌ക്രിയ അക്കൗണ്ടുകള്‍ വീണ്ടും സജീവമാക്കുന്നതിനും 2025 ഒക്ടോബര്‍ മുതല്‍ ഡിസംബര്‍ വരെ സെന്‍ട്രല്‍ ബാങ്ക് കാലയളവ് നിശ്ചയിച്ചിട്ടുണ്ട്.
അടുത്തിടെ നടന്ന സാമ്പത്തിക സുസ്ഥിരത-വികസന കൗണ്‍സില്‍ യോഗത്തോടനുബന്ധിച്ച് ബാങ്കുകള്‍ക്കു നല്‍കിയ അറിയിപ്പിലാണ് ഇത്തരമൊരു നിര്‍ദേശം ആര്‍ബിഐ മുന്നോട്ടുവെച്ചിരിക്കുന്നത്. ഇതിനായി ജില്ലാ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ ബാങ്കുകളുടെ സംയുക്ത ക്യാമ്പുകള്‍ സംഘടിപ്പിക്കാനും നിര്‍ദേശിച്ചിട്ടുണ്ട്. അവകാശികളില്ലാതെ കിടക്കുന്ന നിക്ഷേപങ്ങളുടെ പട്ടിക ജില്ലാ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ തയ്യാറാക്കിയാകും ക്യാംപ് സംഘടിപ്പിക്കുക. ഒക്ടോബര്‍ ആദ്യം ഗുജറാത്തിലായിരിക്കും ആദ്യ ക്യാംപ്. ഡിസംബര്‍വരെ പലയിടത്തായി ഇത്തരം ക്യാംപുകള്‍ സംഘടിപ്പിക്കും.
രാജ്യത്തെ ബാങ്കുകളില്‍ പത്തുവര്‍ഷമായി ഉപയോഗിക്കാതെ കിടക്കുന്ന സേവിങ്‌സ്, കറന്റ് അക്കൗണ്ടുകളിലെ തുക, കാലാവധി കഴിഞ്ഞിട്ടും പത്തുവര്‍ഷമായി പിന്‍വലിക്കാതെ കിടക്കുന്ന സ്ഥിരനിക്ഷേപങ്ങള്‍ എന്നിവയാണ് അവകാശികളില്ലാതെ കിടക്കുന്ന നിക്ഷേപമായി കണക്കാക്കുന്നത്. ഈ തുക ബാങ്കുകള്‍ റിസര്‍വ് ബാങ്കിന്റെ നിക്ഷേപക ബോധവത്കരണ ഫണ്ടിലേക്കു മാറ്റുകയാണ് പതിവ്. എങ്കിലും നിക്ഷേപകര്‍ അവകാശമുന്നയിച്ച് എത്തിയാല്‍ ഈ തുക പലിശസഹിതം മടക്കിനല്‍കും.
ആര്‍ബിഐ ഡാറ്റ അനുസരിച്ച്, അവകാശപ്പെടാത്ത നിക്ഷേപങ്ങള്‍ കുത്തനെ വര്‍ദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. 2024 മാര്‍ച്ച് വരെ, അവകാശപ്പെടാത്ത ബാലന്‍സുകള്‍ ഏകദേശം 78,213 കോടി രൂപയായിരുന്നു, മുന്‍ വര്‍ഷത്തേക്കാള്‍ ഏകദേശം 26 ശതമാനം വര്‍ദ്ധനവാണ് ഇത് കാണിച്ചിരിക്കുന്നത്.
അടുത്തിടെയാണ് ആര്‍ബിഐ പ്രവര്‍ത്തനരഹിതമായ അക്കൗണ്ടുകളുടെയും ക്ലെയിം ചെയ്യാത്ത നിക്ഷേപങ്ങളുടെയും നിയമങ്ങള്‍ പരിഷ്‌കരിച്ചത്. ഉപഭോക്താക്കള്‍ക്ക് കെവൈസി (നിങ്ങളുടെ ഉപഭോക്താവിനെ അറിയുക) രേഖകള്‍ അപ്ഡേറ്റ് ചെയ്യുന്നതും ഫണ്ടുകള്‍ ക്ലെയിം ചെയ്യുന്നതും എളുപ്പമാക്കുക എന്നതാണ് ഇത്തരം മാറ്റങ്ങള്‍ കൊണ്ട് ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. ഇപ്പോള്‍, വീഡിയോ അധിഷ്ഠിത പരിശോധന (വി-സിഐപി) വഴിയോ അല്ലെങ്കില്‍ അവരുടെ പ്രദേശത്തെ ബിസിനസ് കറസ്പോണ്ടന്റുമാരുടെ (ബിസി) സഹായത്തോടെയോ ഏത് ബാങ്ക് ശാഖയിലും കെവൈസി അപ്ഡേറ്റുകള്‍ പൂര്‍ത്തിയാക്കാന്‍ ഉപഭോക്താക്കള്‍ക്ക് കഴിയും.
സെന്‍ട്രല്‍ ബാങ്ക് അതിന്റെ യുഡിജിഎം പോര്‍ട്ടലും (അണ്‍ക്ലെയിംഡ് ഡെപ്പോസിറ്റുകള്‍ - ഗേറ്റ്വേ ടു ആക്സസ് ഇന്‍ഫര്‍മേഷന്‍) പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു, ഇത് വ്യക്തികള്‍ക്ക് ഒന്നിലധികം ബാങ്കുകളില്‍ ക്ലെയിം ചെയ്യാത്ത നിക്ഷേപങ്ങള്‍ ഉണ്ടോ എന്ന് പരിശോധിക്കാന്‍ സഹായിക്കുന്നു. പദ്ധതി ആരംഭിച്ചതിനുശേഷം, 8.5 ലക്ഷത്തിലധികം ഉപയോക്താക്കള്‍ ഇതിനകം തന്നെ പ്ലാറ്റ് ഫോം ആക്സസ് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
എന്തുകൊണ്ടാണ് ആര്‍.ബി.ഐ ഈ നിബന്ധന മുന്നോട്ട് വച്ചിരിക്കുന്നതെന്ന് നോക്കാം
1.ക്ലെയിം ചെയ്യാത്ത നിക്ഷേപങ്ങള്‍ ബാങ്കുകള്‍ക്ക് ഒരു ബാധ്യതയായി തുടരുന്നതിനാല്‍, ബാങ്ക് ബാലന്‍സ് ഷീറ്റുകള്‍ വൃത്തിയാക്കാന്‍ ഇത് സഹായിക്കുന്നു.
2. ഇത് ഉപഭോക്തൃ ക്ഷേമം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നു, നിഷ്‌ക്രിയ ഫണ്ടുകള്‍ അവരുടെ യഥാര്‍ത്ഥ ഉടമകള്‍ക്ക് തിരികെ നല്‍കുന്നു.
3. ഇത് സാമ്പത്തിക ഉള്‍പ്പെടുത്തലിനെയും വിശ്വാസത്തെയും പിന്തുണയ്ക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് മരിച്ച ബന്ധുക്കളുടെ നിഷ്‌ക്രിയ അക്കൗണ്ടുകളെക്കുറിച്ച് അറിയാത്ത കുടുംബങ്ങള്‍ക്ക്.
4. മൂന്ന് മാസത്തിനുള്ളില്‍ ക്ലെയിമുകള്‍ പ്രോസസ്സ് ചെയ്യുന്നതിനും രേഖകള്‍ പരിശോധിക്കുന്നതിനും ബാങ്കുകള്‍ക്ക് കനത്ത പ്രവര്‍ത്തന സമ്മര്‍ദ്ദം നേരിടേണ്ടിവരും.
5. വീഡിയോ വെരിഫിക്കേഷന്‍ പോലുള്ള ലളിതമായ കെവൈസി പ്രക്രിയകള്‍ തെറ്റായ ക്ലെയിമുകള്‍ ആകര്‍ഷിക്കാന്‍ സാധ്യതയുള്ളതിനാല്‍ അപകടസാധ്യതകളുമുണ്ട്.
6. ഉപഭോക്താക്കള്‍ക്കിടയില്‍ അവബോധത്തിന്റെ അഭാവം ഒരു തടസ്സമായി തുടരുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളിലുള്ള ആളുകള്‍ക്ക് പ്രവര്‍ത്തനരഹിതമായ അക്കൗണ്ടുകളെക്കുറിച്ച് അറിയില്ലായിരിക്കാം.